กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรทอผ้าเกาะยอ ได้จดทะเบียนจัดตั้งกลุ่มในปี พ.ศ. ๒๕๔๔  โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อ สร้างรายได้ให้กับชุมชน, ส่งเสริมให้สมาชิกมีคุณภาพชีวิตดีขึ้น, สร้างความสามัคคีในหมู่สมาชิกและสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการทอผ้าเกาะยอ ซึ่งความรู้ที่กลุ่มกำหนดขึ้นเป็นความรู้ที่ชุมชนสืบต่อกันมาช้านาน นั่นคือการทอผ้า ซึ่งมีการทอกันทุกหมู่บ้านในชุมชนนี้ จนถือได้ว่าเป็นอัตลักษณ์ที่สำคัญอย่างหนึ่งของชุมชน  โดยสถานที่ทำการกลุ่มแต่เดิมใช้ที่บ้านของประธานกลุ่มในพื้นที่บริเวณเดียวกัน ต่อมาเมื่อมีการสร้างบ้านหลังใหม่ขึ้น (ในบริเวณนี้) จึงย้ายมาดำเนินการเป็นศูนย์รับซื้อและจำหน่ายที่บ้านหลังใหม่นี้ ส่วนที่บ้านหลังเดิมซึ่งอยู่ใกล้ ๆ กัน ใช้เป็นสถานที่ฝึกและผลิตของสมาชิกที่สนใจจะมาฝึกและผลิตที่กลุ่ม

วิธีการ/กระบวนการจัดการความรู้

กลุ่มได้นำความรู้ในการจัดการความรู้มาจากคนรุ่นก่อน ๆ ในชุมชนเป็นส่วนใหญ่เนื่องจากชุมชนเป็นแหล่งผลิตผ้าทอเกาะยอมาช้านาน จึงมีผู้มีความรู้ในเรื่องนี้มากพอที่จะให้ความรู้ในเรื่องนี้ โดยมีลายดั้งเดิม เช่น ลายน้ำหยอด ลายจันทร์หอม ลายราชวัตร ลายลูกแก้ว ลายดอกพิกุล เป็นต้น ซึ่งการทอผ้าลายใหม่ ๆ ได้รับความรู้จากหน่วยงานภาครัฐ เช่น ลายยอประกาย ลายชมนาด ลายช้องนาง ลายกฤษณา ลายโพธิ์พิกุล เป็นต้น โดยทางกลุ่มจะรับสมาชิกผู้สนใจจากทุกหมู่บ้านในตำบลเกาะยอ ผู้ที่มาเป็นสมาชิกไม่กำหนดอายุ วัย เพศ สมาชิกจะทอผ้าที่บ้านของตนเองหรือที่ทำการกลุ่มก็ได้ หากไม่มีเครื่องมืออุปกรณ์ในการทอผ้าทางกลุ่มจะลงทุนให้ก่อน และเมื่อทอแล้วจะต้องขายที่กลุ่มในราคาที่เป็นธรรมปัจจัยที่ส่งผลต่อการจัดการความรู้

๑.มีการพบปะแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระหว่างสมาชิกของกลุ่มทอผ้าเกาะยอกลุ่มต่าง ๆ ในตำบลเกาะยอ เช่น กลุ่มราชวัตร กลุ่มร่มไทร กลุ่มดอกพิกุล เป็นต้น ทั้งในลักษณะของกลุ่มและส่วนตัว ซึ่งสมาชิกแต่ละกลุ่มอยู่ใกล้ ๆ กันในชุมชนตำบลเกาะยอด้วยกัน และบางคนเป็นสมาชิกคนละกลุ่มกันแต่ก็เป็นเครือญาติกัน ทำให้มีโอกาสได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันสูง

๒. ได้รับการส่งเสริมจากหน่วยงานต่างๆด้วยดี แต่แรกเริ่มนั้นได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานเกษตรอำเภอเมืองสงขลา ต่อมาภายหลังมีหน่วยงานให้การสนับสนุนมากขึ้น เช่น อบต. เกาะยอ (ด้านเงินทุนหมุนเวียน) ศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรม ภาคที่ ๑๑ พัฒนาชุมชนจังหวัดสงขลา (ด้านวิชาการ) เป็นต้น

๓. การที่ชุมชนเกาะยอเป็นแหล่งผลิตผ้าทอเกาะยอมาช้านาน จึงทำให้มีผู้รู้ในเรื่องนี้มากพอที่จะให้ความรู้ในเรื่องนี้ได้ดี (เป็นแหล่งความรู้ของชุมชน) ประกอบกับปัจจุบันความต้องการของตลาดมีสูง ทำให้ผ้าทอเกาะยอกลายเป็นสินค้า OTOP ของชุมชนเกาะยอ จึงทำให้มีการผลิตในหลาย ๆ ครัวเรือน

ผลต่อการจัดการความรู้

  ๑. กลุ่มมีชื่อเสียงและเกียรติคุณ โดยได้รับประกาศนียบัตร “ผลิตภัณฑ์ระดับห้าดาว ประเภทผ้า เครื่องแต่งกาย ผ้าทอเกาะยอ” จากโครงการคัดสรรสุดยอดหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ไทย ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ (จากกรมพัฒนาชุมชน) และสินค้าของกลุ่มยังได้รับเครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน เลขที่ มผช. ๖๓ / ๒๕๔๖ และ เลขที่ มผช. ๑๙๗ / ๒๕๔๖

   ๒.พัฒนาฝีมือการทอผ้าของสมาชิก ผลจากการจัดการความรู้กลุ่มสมาชิกกลุ่มได้นำเอาความรู้ที่ได้จากกลุ่มไปใช้ในการปฏิบัติงานด้วยดี ผู้ที่เคยทำเป็นมาก่อนได้รับการพัฒนาฝีมือมากขึ้น ทั้งในด้านวิธีการทอ และลายผ้าใหม่ ๆ ผู้ที่ไม่มีความรู้ในเรื่องนี้ก็สามารถทอผ้าได้และพัฒนาตนเองขึ้นตามลำดับ

   ๓. ส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตอย่างยั่งยืน เพราะมีการรวมตัวกันของผู้สนใจภายในชุมชนบนพื้นฐานความรู้ที่เป็นภูมิปัญญาชุมชน พร้อม ๆ กับได้รับการพัฒนาด้านการตลาดและอื่น ๆ ทำให้ผู้ผลิตสามารถมีรายได้เลี้ยงตนเองและครอบครัวได้ดีและยั่งยืน ซึ่งบางคนยึดเป็นอาชีพหลัก บางคนยึดเป็นอาชีพเสริม

กลุ่มเกิดความยั่งยืนเนื่องจากการเป็นชุมชนผลิตผ้าทอเกาะยอมาช้านาน จนเป็นศิลปหัตถกรรมที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักและนิยมกันทั่วไปทั้งในและนอกชุมชน ทำให้คนในชุมชนเกิดความภาคภูมิใจและอยากอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมนี้  ทรัพยากรท่องเที่ยวเป็นแหล่งศึกษาดูงานของบุคคลที่สนใจ โดยกลุ่มจะให้ผู้ที่สนใจได้เรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องผ้าทอเกาะยอ ที่ชุมชนสืบต่อกันมาช้านาน ซึ่งมีการทอกันทุกหมู่บ้านในชุมชนนี้ จนถือได้ว่าเป็นเป็นอัตลักษณ์ที่สำคัญอย่างหนึ่งของชุมชน ที่กลุ่มนี้การจัดการความรู้มาจากคนรุ่นก่อนๆ ในชุมชนเป็นส่วนใหญ่เนื่องจากชุมชนเป็นแหล่งผลิตผ้าทอเกาะยอมาช้านาน จึงมีผู้มีความรู้ในเรื่องนี้มากพอที่จะให้ความรู้ในเรื่องนี้ ทั้งลายผ้าทอต่างๆ  เช่น ลายน้ำหยอด ลายจันทร์หอม ลายราชวัตร ลายลูกแก้ว ลายดอกพิกุล เป็นต้น

กิจกรรมเด่น

• กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรทอผ้าเกาะยอ เป็นทั้งศูนย์ฝึก/ส่งเสริม รับซื้อผ้าทอจากสมาชิก และเป็นศูนย์จำหน่ายผลิตภัณฑ์ผ้าทอด้วย
• มีการสาธิตการทอผ้าเกาะยอโดยสมาชิกกลุ่ม

ชื่อเสียงเกียรติคุณ

• ได้รับประกาศนียบัตร “ผลิตภัณฑ์ระดับห้าดาว ประเภทผ้า เครื่องแต่งกาย ผ้าทอเกาะยอ” จากโครงการคัดสรรสุดยอดหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ไทย ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ (จากกรมพัฒนาชุมชน)
• สินค้าได้รับเครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน
•  ๕ หมู่ ๓ ตำบลเกาะยอ อำเภอเมืองสงขลา. จังหวัดสงขลา ๙๐๑๐๐

ติดต่อ : คุณสมหมาย พงศ์พฤกษ์

โทร :   ๐ ๗๔๔๕ ๐๒๕๒ , ๐๘๙ - ๙๗๖๐๘๘๑