หญ้าแฝก เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวตระกูลหญ้าชนิดหนึ่ง เช่นเดียวกับข้าวโพด ข้าวฟ่าง อ้อย ซึ่งพบกระจายอยู่ทั่วไปหลายพื้นที่ตามธรรมชาติ จากการสำรวจพบว่า หญ้าแฝกมีกระจายอยู่ทั่วโลกประมาณ 12 ชนิด และพบในประเทศไทย 2 ชนิด คือ 1) หญ้าแฝกลุ่ม หรือหญ้าแฝกหอม มีใบและรากยาวกวาหญ้าแฝกดอน เนื้อใบค่อนข้างเนียน มีใยเคลือบมาก มักเจริญเติบโตในที่ที่มีความชื้นสูง และน้ำแช่ขัง 2) หญ้าแฝกดอน หรือหญ้าแฝกป่า กอจะเตี้ยกว่าหญ้าแฝกลุ่ม ต้องการการดูแลน้อยกว่า พบทั่วไปในที่แดดจัด และที่ร่มรำไร ลักษณะพิเศษของหญ้าแฝก การที่หญ้าแฝกถูกนำมาใช้ปลูกในการอนุรักษ์ดินและน้ำ เนื่องมาจากมีลักษณะเด่นหลายประการ ดังนี้ 1. มีการแตกหน่อรวมเป็นกอ เบียดกันแน่น ไม่แผ่ขยายด้านข้าง 2. มีการแตกหน่อและใบใหม่ ไม่ต้องดูแลมาก 3. หญ้าแฝกมีข้อที่ลำต้นถี่ ขยายพันธุ์โดยใช้หน่อได้ตลอดปี 4. ส่วนใหญ่ไม่ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ทำให้ควบคุมการแพร่ขยายได้ 5. มีใบยาว ตัดและแตกใหม่ง่าย แข็งแรงและทนต่อการย่อยสลาย 6. ระบบรากยาว สานกันแน่น และช่วยอุ้มน้ำ 7. บริเวณรากเป็นที่อาศัยของจุลินทรีย์ 8. ปรับตัวกับสภาพต่าง ๆ ได้ดี ทนทานต่อโรคพืชทั่วไป 9. ส่วนที่เจริญต่ำกว่าผิวดิน ช่วยให้อยู่รอดได้ดีในสภาพต่าง ๆ พื้นที่ในการปลูกหญ้าแฝก • พื้นที่ลาดชัน เพื่อความสะดวกในการทำการเกษตร และเพาะปลูก • พื้นที่ราบ เพื่อตัดใบของหญ้าแฝกมาคลุมดิน • พื้นที่วิกฤติ เช่น ริมตลิ่งหรือริมถนนที่ถูกน้ำเซาะพังทลาย ลักษณะของหญ้าแฝก • ด้านอนุรักษ์ดินและน้ำ ป้องกันการพังทลายของดิน ช่วยกักเก็บตะกอนดินลดความแรงของน้ำที่ไหลบ่า ลดการสูญเสียธาตุอาหารของพืช • ด้านฟื้นฟูและปรับปรุงดิน เพิ่มแร่ธาตุในดิน รักษาความชื้นทำให้ดินโปร่ง และระบายอากาศได้ดี • ด้านรักษาสภาพแวดล้อม ช่วยรักษาคุณภาพน้ำ ด้วยการดูดซับและกรองของเสีย และป้องกันการพังทลายของตลิ่งหรือไหล่ถนน